19 mrt Innovatie in de behandeling van posttraumatische stress (PTSS)

Ik neem je graag mee in het verhaal van Maria, om aan de hand daarvan een inkijkje te geven over de symptomen van posttraumatische stress en het PTSSprotocol van Integral Eye Movement Therapy.

Maria durft alleen de straat niet meer op

Maria zit voor me, grote wallen onder haar ogen, haren in slierten langs haar gezicht, haar ademhaling zit hoog en gaat gejaagd. Haar buurvrouw heeft de sessie geregeld en Maria bij mijn praktijk afgezet.
Maria heeft een paar jaar geleden een traumatische ervaring gehad en sindsdien gaat het heel slecht met haar. Het is overduidelijk dat de tijd niet alle wonden heelt. Maria: “Ik ben op klaarlichte dag lastig gevallen en levensgevaarlijk bedreigd door een groepje jongeren. Sindsdien durf ik niet meer alleen de straat op. Ook met iemand samen ben ik nog steeds zó bang! De ervaring gaat continue door mijn hoofd. Het lukt me maar niet de herinnering los te laten. Dezelfde beelden en gedachten gaan dag en nacht door me heen. Eigenlijk is het alsof ik nog steeds middenin die ervaring zit. Alsof mijn leven daar is opgehouden te bestaan. Ik slaap slecht, schrik van de kleinste dingen, ben heel prikkelbaar, licht ontvlambaar ook. Ik flip geregeld en reageer me af op man en kinderen. Ik schaam me daarna weer zo voor mezelf, dat ik niet weet waar ik blijven moet. En dan word ik weer bang voor herhaling. Ik ben mijn baan al verloren en nu ben ik bang dat ik mijn gezin ook nog kwijt raak. Help me!

Wat een impact!

Het is nogal heftig wat Maria allemaal doormaakt. Wat een impact heeft die ene ervaring op haar en haar gezin, op haar leven en werk. Ik vraag Maria of ze al hulp heeft gehad bij de verwerking. Ze vertelt dat ze wat gesprekken heeft gehad, maar dat die niet hebben geholpen. Integendeel; ze heeft het idee dat het erover vertellen de zaak er alleen maar erger op heeft gemaakt. Alsof ze zich alles alleen nog maar levendiger herinnert.

De hele ervaring herbeleven? Dat hoeft niet meer

Maria hoeft zich geen zorgen te maken dat ze opnieuw het hele verhaal moet oprakelen. Integral Eye Movement Therapy (IEMT) heeft een posttraumatisch stressprotocol ontwikkeld, waarbij de cliënt niets over de inhoud van de herinnering hoeft te vertellen. Hierdoor is er geen extra exposure. Er wordt alleen gewerkt met die fragmenten die toch al actief zijn in het brein.

Het posttraumatisch stressprotocol van IEMT

Het PTSS protocol van IEMT is gebaseerd op onderzoek naar PTSS in een vluchtelingenkamp. Daarbij was de vraag: waarom krijgt de ene persoon in dezelfde situatie wel posttraumatische stress en de andere persoon niet? Wat zijn de verschillen in hun breinprocessen? Wat zijn de patronen die PTSS in stand houden? De inzichten uit dit onderzoek hebben geleid tot een protocol voor het werken met PTSS, waarbij alle patronen die zorgen voor de chroniciteit van posttraumatische stress worden getackeld. Ik belicht hier enkele inzichten.
Het onderzoek wees uit dat de vluchtelingen die geen posttraumatische stress ontwikkelden, de lessen uit hun ervaringen haalden en bedachten hoe ze een volgende keer in eenzelfde situatie zouden willen reageren. Degenen die wel posttraumatische stress ontwikkelden, bleven hangen in de ervaring. Het was of hun leven daar opgehouden was te bestaan. Alsof ze nog midden in de ervaring zaten. Door hun hoofd ging ‘O, had ik maar…’
De kern van het probleem- datgene wat het trauma in stand houdt- bleek nooit te gaan over de omstandigheden, maar altijd over de eigen rol. Over die fragmenten uit de ervaring waarover ze zich schamen, schuldig voelen, spijt of wroeging hebben. Omdat dit gevoelens zijn die niet gemakkelijk gedeeld worden, is gekozen voor een interventie waarbij de cliënt niets hoeft te vertellen over de ervaring.

Terug naar Maria

Ik leg Maria uit dat de ervaring waar ze als het ware nog middenin zit, nooit gaat over de hele ervaring. Het is slechts één moment uit de hele ervaring: een fragment waarover ze achteraf niet met zichzelf in het reine kan komen. Het fragment dat ze de hele tijd herbeleeft. Deze herbeleving kan gezien worden als een poging van het brein om het probleem alsnog op te lossen. Het brein heeft niet in de gaten dat de ervaring een feit is. Een feit dat niet op te lossen is.

Het fragment verlengen

Het allereerste wat we te doen hebben is zorgen dat Maria uit haar ervaring komt (haar fragment). Dit doen we door tijd toe te voegen aan het fragment dat ze de hele tijd herbeleeft. Tijd toevoegen kan voor en na het fragment. In Maria’s geval begin ik met tijd na afloop toe te voegen. Ik wil haar brein eerst laten beseffen dat ze de situatie heeft overleefd. Ik laat haar denken aan het fragment dat ze telkens herbeleeft. En vraag haar dan: wat gebeurt er daarna? En daarna? En daarna? Ik ga door met het stellen van deze vraag tot ik Maria wat zie ontspannen. Daarna stel ik haar de vraag: wat gebeurt er als je nu aan de herinnering denkt? Maria vertelt dat de herinnering nu wat milder is: het feit dat ze het overleefd heeft, is in het fragment ingebouwd. De herinnering voelt nog steeds heftig, maar is veel beter te dragen.

De kern vinden d.m.v. storytelling

De goede afloop inbouwen was erg belangrijk om de volgende stap in de verwerking te zetten. Nog steeds heeft Maria inhoudelijk niks over haar trauma hoeven te vertellen. En dat houden we zo. Door middel van het vertellen van verhalen over onderzoek naar PTSS en over iemand met PTSS, maak ik Maria op indirecte wijze duidelijk dat het allerergste uit de ervaring nooit gaat over wat anderen doen, of over de situatie, maar altijd te maken heeft met een beleving over de eigen rol. Terwijl ik mijn verhaal vertel is Maria natuurlijk bezig met haar eigen proces. En als ik haar vraag: “en wat is het voor jou? ” weet ze wat het voor haar is. Ze hoeft dit niet aan mij te vertellen. Het is het fragment waarover ze zich schaamt, schuldig voelt, spijt of wroeging heeft. Het fragment dat ze liever niet deelt. Het volstaat dat zij hieraan blijft denken, terwijl we de oogbewegingen van IEMT toepassen.  Maria begint helemaal te shaken en ik moedig haar aan om die stress helemaal uit haar lijf te laten trillen.
Als Maria bijgekomen is, vervolgen we ons werk met een testprotocol waarmee we de hele herinnering opschonen. Alle emoties die ze genoemd heeft, komen als vanzelf aan bod.

Het resultaat

Maria is blij dat ze de sessie achter de rug heeft. Wat was het zwaar en intensief. Maar wat is ze opgelucht! We maken een vervolg afspraak om te werken aan verdere verlichting. Zonder het zelf te beseffen stapt ze mijn praktijk uit en gaat alleen naar buiten.

Integral Eye Movement Therapy

Het is al wetenschappelijk bewezen dat het werken met oogbewegingen effectief is bij de behandeling van trauma’s (EMDR). IEMT werkt ook met oogbewegingen. De traumabehandeling met behulp van het posttraumatisch stressprotocol van IEMT is bijzonder, omdat de cliënt niets over de inhoud van de ervaring hoeft te vertellen. Dat is heel prettig voor zowel de cliënt als de begeleider.

Meer weten over IEMT?

Meer informatie, klik HIER
De trainster Anne ten Brinke van IEMT-training, leidt coaches, psychologen en therapeuten op die worstelen met emotionele problematieken van hun cliënten. ‘In 5 dagen leer ik je een krachtige oogbewegingsmethodiek voor stressreductie, preventie burn-out, traumabehandeling en persoonlijke groei. Zo breng jij verlichting bij je cliënten. In veel gevallen sneller en effectiever dan je ooit had durven dromen…’
De opleiding van IEMT-training is geaccrediteerd door SNRO (Stichting Nederlands Register Opleidingen) als hbo conform bij/nascholingsaanbod voor de integrale en complementaire gezondheidszorg.